Port και starboard είναι οι δύο ναυτικοί όροι που χρησιμοποιούνται για να υποδείξουν την αριστερή και τη δεξιά πλευρά ενός σκάφους αντίστοιχα. Αυτό όμως δεν έχει να κάνει με το πού στέκεσαι κάθε φορά; Όχι! Σε κάθε σκάφος, ακόμα και όταν μιλάμε για αεροπλάνο, αυτό είναι κάτι πολύ ξεκάθαρο και ασχέτως με το πού κοιτάζει κανείς κάθε φορά, η αριστερή ή δεξιά του πλευρά ορίζονται με βάση το μπρος και το πίσω, την πλώρη δηλ. και την πρύμνη. Κοιτάζοντας, λοιπόν, προς την πλώρη, το πού είναι η κάθε πλευρά είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο.
Πώς όμως γεννήθηκαν και τελικά καθιερώθηκαν αυτοί οι δύο συγκεκριμένοι όροι;
Η ιστορία πάει αρκετά μακριά, τότε που ακόμα τα πλοία δεν διέθεταν πηδάλιο στο πίσω μέρος του σκάφους. Τότε η πλοήγηση γινόταν με τη βοήθεια ενός μεγάλου κουπιού που εξυπηρετούσε ακριβώς σε αυτό τον σκοπό.
Ο όρος starboard προέρχεται από την Αγγλοσαξονική λέξη steorbord που σημαίνει την πλευρά από την οποία τιμονεύεται το πλοίο. Καθώς οι περισσότεροι ναύτες ήταν δεξιόχειρες, αυτή η πλευρά του πλοίου ήταν η δεξιά. Και για όσους ενδιαφέρονται να το ψάξουν λίγο περισσότερο, η λέξη steordord φαίνεται να έχει τις ρίζες στην Εποχή των Βίκινγκς, αφού προέρχεται από τις παλαιοσκανδιναβικές λέξεις stýri που σημαίνει τιμόνι και borð που σημαίνει πλευρά πλοίου.
Εφόσον, λοιπόν, ο τιμονιέρος εκείνης της εποχής κουμαντάριζε το πλοίο από τη δεξιά πλευρά, αυτό έδενε στα λιμάνια από την αριστερή πλευρά. Εξ ου και η λέξη port, η οποία σημαίνει την αριστερή πλευρά.
Ωστόσο, η λέξη port δεν καθιερώθηκε αμέσως. Τα πρώτα χρόνια ο όρος που χρησιμοποιήτο για να δηλώσει την αριστερή πλευρά ενός πλοίου ήταν larboard, από την μεσαιωνική αγγλική λέξη ladebord, όπου lade ήταν το φορτίο. Καθώς οι λέξεις lardboard και starboard ακούγονταν περίπου το ίδιο σε συνθήκες δύσκολες, όπως κατά τη διάρκεια μίας καταιγίδας ή κατά τη διάρκεια μίας μάχης, το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό αποφάσισε το 1844 τη χρήση της λέξης port αντί για lardboard. Δύο χρόνια αργότερα, το 1846, την ίδια απόφαση πήρε και το Ναυτικό των Η.Π.Α.
Έκτοτε οι δύο αυτοί όροι, port & starboard, έχουν καθιερωθεί και είναι αυτοί οι οποίοι χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν τις δύο πλευρές του σκάφους στον Διεθνή Κώδικα Αποφυγής Συγκρούσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη σύγχρονη ναυσιπλοΐα οι δύο πλευρές μάλιστα ξεχωρίζουν και χάρη στον διαφορετικού χρώματος φωτισμό που υποχρεούνται να φέρουν τα σκάφη με τη δύση του Ήλιου.
Αυτά δεν είναι άλλα από το κόκκινο και το πράσινο φως που όλοι έχουμε παρατηρήσει να βρίσκονται στο πλωριό μέρος ενός σκάφους, στην αριστερή και τη δεξιά πλευρά αντίστοιχα, ή αλλιώς οι πλευρικοί φανοί όπως ονομάζονται. Κάθε ένα από αυτά φωτίζουν ένα τόξο 112,5º και μας διευκολύνουν τη νύχτα να καταλάβουμε προς τα πού κινείται ένα σκάφος, αλλά και ποιά η θέση του σε σχέση με τη δική μας.